Umowa dzierżawy gruntu rolnego to istotny dokument prawny, który reguluje relacje między właścicielem ziemi (wydzierżawiającym) a osobą przejmującą grunt w użytkowanie (dzierżawcą). Prawidłowo sporządzona umowa chroni interesy obu stron i zapobiega potencjalnym konfliktom w przyszłości.
Podstawowe elementy, które powinny znaleźć się w umowie dzierżawy gruntu rolnego to: dokładne dane stron umowy, precyzyjny opis przedmiotu dzierżawy (z numerami działek i powierzchnią), okres obowiązywania umowy, wysokość i sposób płatności czynszu dzierżawnego, a także prawa i obowiązki obu stron.
Warto pamiętać, że umowa dzierżawy gruntu rolnego na okres dłuższy niż 30 lat zostaje zawarta na czas nieoznaczony po upływie tego terminu. Dla ważności umowy zawartej na czas dłuższy niż rok wymagana jest forma pisemna, w przeciwnym razie umowę uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.
Poniżej przedstawiamy praktyczny wzór umowy dzierżawy gruntu rolnego, który można dostosować do indywidualnych potrzeb. Dokument zawiera wszystkie niezbędne elementy zgodne z obowiązującymi przepisami prawa.
§1. Strony umowy
……………………. zamieszkałym/ą w ……………………. przy ul. ……………………., legitymującym/ą się dowodem osobistym seria ……… nr ………………, PESEL …………………….,
……………………. zamieszkałym/ą w ……………………. przy ul. ……………………., legitymującym/ą się dowodem osobistym seria ……… nr ………………, PESEL …………………….,
§2. Przedmiot dzierżawy
§3. Czas trwania umowy
§4. Czynsz dzierżawny
§5. Prawa i obowiązki stron
§6. Rozwiązanie umowy
- używa przedmiotu dzierżawy niezgodnie z przeznaczeniem,
- zalega z zapłatą czynszu za dwa pełne okresy płatności,
- poddzierżawił lub oddał przedmiot dzierżawy do bezpłatnego używania osobom trzecim bez zgody Wydzierżawiającego.
§7. Postanowienia końcowe
Jak prawidłowo wypełnić umowę dzierżawy gruntu rolnego
Przedstawiony wzór umowy dzierżawy gruntu rolnego zawiera wszystkie niezbędne elementy, które powinny znaleźć się w tego typu dokumencie. Poniżej znajdziesz szczegółowe objaśnienia poszczególnych sekcji oraz wskazówki, jak dostosować je do konkretnej sytuacji.
Dane stron umowy
W pierwszej części umowy należy dokładnie określić dane osobowe wydzierżawiającego i dzierżawcy. Ważne jest, aby podać pełne imiona i nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery dokumentów tożsamości. W przypadku gdy stroną umowy jest osoba prawna (np. spółka), należy podać jej pełną nazwę, siedzibę, numer KRS oraz dane osoby reprezentującej.
Precyzyjne określenie przedmiotu dzierżawy
Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładny opis przedmiotu dzierżawy. Powinien on zawierać informacje o lokalizacji gruntu (miejscowość, gmina), numerach działek ewidencyjnych, powierzchni oraz numerze księgi wieczystej. Im bardziej szczegółowy opis, tym mniejsze ryzyko późniejszych nieporozumień. W razie potrzeby można dołączyć do umowy mapę lub wyrys z ewidencji gruntów jako załącznik.
Okres trwania umowy
Przy określaniu czasu trwania umowy warto pamiętać, że zgodnie z art. 695 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa dzierżawy nieruchomości lub gospodarstwa rolnego zawarta na czas dłuższy niż 30 lat uważana jest po upływie tego terminu za zawartą na czas nieoznaczony. Ponadto, dla ważności umowy zawartej na czas dłuższy niż rok wymagana jest forma pisemna.
Czynsz dzierżawny i forma płatności
W umowie można określić różne formy czynszu dzierżawnego – pieniężny, w naturze (np. w plonach) lub mieszany. Należy dokładnie sprecyzować wysokość czynszu, terminy płatności oraz sposób zapłaty. Można również uwzględnić mechanizm waloryzacji czynszu, np. o wskaźnik inflacji.
Dodatkowe klauzule warte rozważenia
Przedstawiony wzór można rozszerzyć o dodatkowe postanowienia, które mogą być istotne w konkretnych przypadkach:
Klauzula dotycząca melioracji i inwestycji
Warto uregulować kwestię ewentualnych inwestycji dokonywanych przez dzierżawcę na dzierżawionym gruncie. Należy określić, czy dzierżawca może przeprowadzać melioracje, budować obiekty gospodarcze, sadzić wieloletnie uprawy oraz jak będą rozliczane nakłady po zakończeniu umowy.
Ubezpieczenie przedmiotu dzierżawy
W umowie można zawrzeć postanowienia dotyczące obowiązku ubezpieczenia przedmiotu dzierżawy od zdarzeń losowych, określając kto ponosi koszty ubezpieczenia i w jakim zakresie. Jest to szczególnie istotne w przypadku dzierżawy gruntów z zabudowaniami.
Klauzula dotycząca dopłat i dotacji
Jeżeli dzierżawiony grunt ma kwalifikować się do dopłat bezpośrednich lub innych form wsparcia dla rolników, warto wyraźnie określić, która ze stron będzie uprawniona do ich pobierania. Należy również uwzględnić zobowiązanie dzierżawcy do prowadzenia gospodarki rolnej zgodnie z wymogami programów pomocowych.
Zasady zwrotu przedmiotu dzierżawy
Dobrą praktyką jest szczegółowe określenie stanu, w jakim grunt powinien zostać zwrócony po zakończeniu umowy. Można uwzględnić kwestie takie jak: struktura zasiewów, stan zachwaszczenia, poziom kultury rolnej czy konieczność przeprowadzenia określonych zabiegów agrotechnicznych przed zwrotem.
Najczęstsze błędy przy zawieraniu umowy dzierżawy
Podczas sporządzania umowy dzierżawy gruntu rolnego warto unikać następujących błędów:
- Zbyt ogólny opis przedmiotu dzierżawy, który może prowadzić do nieporozumień
- Brak precyzyjnych ustaleń dotyczących terminów płatności czynszu
- Pominięcie klauzuli dotyczącej możliwości waloryzacji czynszu
- Niedostateczne określenie praw i obowiązków stron
- Brak regulacji dotyczących nakładów na przedmiot dzierżawy
- Nieuwzględnienie możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy
Pamiętaj, że umowa dzierżawy gruntu rolnego to dokument, który będzie regulował relacje między stronami przez dłuższy czas. Warto poświęcić odpowiednią ilość czasu na jej przygotowanie i rozważyć konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie rolnym, szczególnie w przypadku dzierżawy większych obszarów lub gdy planowane są znaczące inwestycje na dzierżawionym gruncie.
Prawidłowo sporządzona umowa dzierżawy gruntu rolnego zabezpiecza interesy zarówno wydzierżawiającego, jak i dzierżawcy, pozwalając na bezpieczne i efektywne gospodarowanie gruntem przez cały okres trwania umowy.